Zasady sortowania tarcicy skandynawskiej wg. Blue Book Nordic oraz PN.
Tarcica iglasta: Sosna, Świerk.
KLASY JAKOŚCI TARCICY SKANDYNAWIA I KRAJE BALTYCKIE.
Szwecja, Norwegia, Finlandia, Litwa, Łotwa, Estonia, Polska.
Rodzaje sortowania tarcicy obrzynanej:
- ROYAL O/S lub U/S (A)(1) - najwyższa jakość porównywana z klasą 1 wg. Polskiej Normy, dopuszczalny sporadyczny sęk na długości, niedopuszczalna oblina, niedopuszczalna żywica, niedopuszczalna oblina/okorek, niedopuszczalne pęknięcia, niedopuszczalne skrzywienia i zwichrowania.
- V, SF (B)(2) - wysoka jakość porównywana z klasą 2 wg. Polskiej Normy, dopuszczalne zdrowe sęki o określonej wielkości, dopuszczalne delikatne skrzywienia i zwichrowania, dopuszczalna nieznaczna żywica przy drewnie sosnowym, niedopuszczalne pęknięcia, niedopuszczalna oblina. Wysoka jakość porównywana z klasą 1-2 wg Polskiej Normy, zawiera klasy I-V, A+B, dopuszczalne zdrowe sęki o określonej wielkości (różne regiony Skandynawii przyjmują różne wielkości sęków), niedopuszczalna oblina, niedopuszczalna żywica, niedopuszczalny okorek, niedopuszczalne pęknięcia, niedopuszczalne skrzywienia i zwichrowania.
- VI (C)(3), jakość porównywana z klasą 2 - 3 wg Polskiej Normy, zawiera klasy II - III, B+C, dopuszczalne zdrowe sęki o określonej wielkości (różne regiony Skandynawii przyjmują różne wielkości sęków), dopuszczalna oblina %, dopuszczalna żywica %, niedopuszczalny okorek, dopuszczalne pęknięcia, dopuszczalne skrzywienia i zwichrowania.
- VII (D)(3-4), jakość porównywalna z klasą 3 – 4 budowlaną polską. Dopuszczalne sęki wypadające, oblina, żywica, okorek, wygięcia, zwichrowania, itp.
- EXPORT SCHAALBOARD / Domestic (D) – tarcica posiadająca sporą ilość obliny.
TARCICA OBRZYNANA 4 STRONNIE

U/S ROYAL/1 kl. / A
SĘKI
- Sęki zdrowe, zrośniete okągłe i owalne: nie bierze się pod uwagę sęków o średnicy 10mm dla deski i 20mm dla bali. Na płaszczyźnie deski dopuszczalne 2 sęki o średnicy do 1/1 grubości deski/bala, przy mniejszej ilości sęków 1 sęk o średnicy do 1,5 grubości deski/bala. Na bokach deski dopuszczalne 2 sęki o średnicy do 1/2 grubości deski przechodzące na krawędzie.
- Sęki zdrowe, zrośniete podłużne i skrzydlate (liczone parami): w ogólnej liczbie sęków okrągłych i owalnych dopuszczalne 2 sęki obejmujace pas nie większy niż 1/3 szerokości deski/bala przechodzace na boki do 1/3 grubości deski/bala; jeżeli sęki przechodzą na boki do 1/5 grubości deski/bala mogą obejmować całą szerokość deski/bala.
- Sęki częściowo zrośnięte, nadpsute wszystkich kształtów: nie bierze się pod uwagę sęków o średnicy dla desek 6 mm i dla bali 15mm w ogólnej liczbie sęków zdrowych zrośniętych dopuszczalne: na płaszczyznach - 1 sęk o średnicy do 1/2 grubości deski/bala lub obejmujące pas do 1/4 szerokości deski/bala przechodzące na boki do 1/4 grubości deski/bali, na bokach 1 sęk o średnicy do 1/4 grubości deski/bala przechodzące na krawędzie.
- Sęki zepsute, tabaczne, wypadające wszystkich kształtów dopuszczalne o średnicy do dla desek 6 mm, dla bali 15mm.
PĘKNIĘCIA
- Pęknięcia powierzchniowe, nieprzechodzące na czoła i boki: nie bierze się pod uwagę pęknięć zanikających przy struganiu dopuszczalne o łącznej długości do 2/3 długości deski/bala i o głębokości do 1/3 grubości deski/bala.
- Pęknięcia czołowe, nieprzechodzące, jedno- i dwustronne, przechodzące i łukowe dopuszczalne o łącznej długości do 15 cm.
SINIZNA
- Zaszadzenie, sinizna dopuszczalna zanikająca przy struganiu.
- Brunatnica i podobne zmiany barwy. Niedopuszczalne.
SF/ mix A i B / 2 kl.
SĘKI
- Sęki zdrowe, zrośniete okągłe i owalne: nie bierze się pod uwagę sęków o średnicy 20mm dla deski i 20mm dla bali. Na płaszczyźnie deski dopuszczalne 4 sęki o średnicy do 1/1 grubości sztuki, przy mniejszej ilości sęków 1 sęk o średnicy do 1,5 grubości sztuki. Na bokach deski dopuszczalne 3 sęki o średnicy do 2/3 grubości deski/bala przechodzące na krawędzie.
- Sęki zdrowe, zrośniete podłużne i skrzydlate (liczone parami): w ogólnej liczbie sęków okrągłych i owalnych dopuszczalne 3 sęki obejmujace pas nie większy niż 1/2 szerokości deski/bala przechodzace na boki do 1/2 grubości deski/bala; jeżeli sęki przechodzą na boki do 1/4 grubości sztuki moga obejmować całą szerokość sztuki.
- Sęki częściowo zrośnięte, nadpsute wszystkich kształtów: nie bierze się pod uwagę sęków o średnicy dla desek 6 mm i dla bali 15mm w ogólnej liczbie sęków zdrowych zrośniętych dopuszczalne: na płaszczyznach - 2 sęki o średnicy do 2/3 grubości deski/bala lub obejmujące pas do 1/3 szerokości deski/bala przechodzące na boki do 1/3 grubości deski/bali, na bokach 2 sęki o średnicy do 1/3 grubości deski/bala przechodzące na krawędzie.
- Sęki zepsute, tabaczne, wypadające wszystkich kształtów dopuszczalne o średnicy do dla desek 10 mm, dla bali 20mm.
PĘKNIĘCIA
- Pęknięcia powierzchniowe, nieprzechodzące na czoła i boki: nie bierze się pod uwagę pęknięć zanikających przy struganiu dopuszczalne o łącznej długości do 2/3 długości deski/bala i o głębokości do 1/3 grubości deski/bala.
- Pęknięcia czołowe, nieprzechodzące, jedno- i dwustronne, przechodzące i łukowe dopuszczalne o łącznej długości do 30 cm.
SINIZNA
- Zaszadzenie, sinizna dopuszczalna zanikająca przy struganiu. Dopuszczalna w postaci plam i smug w 10% sztuk w partii.
- Brunatnica i podobne zmiany barwy. Dopuszczalna w postaci wąskich smug i plam o łącznej długości do 1/5 długości deski/bala.
VI/ C / 3 kl.
SĘKI
- Sęki zdrowe, zrośniete okągłe i owalne, zrośniete podłużne i skrzydlate (liczone parami), częściowo zrośnięte, nadpsute wszystkich kształtów, sęki zepsute, tabaczne, wypadające wszystkich kształtów. Dopuszczalne nie powodujące złamania deski/bala.
PĘKNIĘCIA
- Pęknięcia powierzchniowe, nieprzechodzące na czoła i boki: nie bierze się pod uwagę pęknięć zanikających przy struganiu dopuszczalne o łącznej długości do 3/4 długości deski/bala i o głębokości do 1/2 grubości deski/bala.
- Pęknięcia czołowe, nieprzechodzące, jedno- i dwustronne, przechodzące i łukowe dopuszczalne o łącznej długości do 50 cm.
SINIZNA
- Sinizna dopuszczalna zanikająca przy struganiu.
- Brunatnica i podobne zmiany barwy. Dopuszczalna w postaci wąskich smug i plam o łącznej długości do 1/2 długości deski/bala.
VII/ D / 4 kl.
SĘKI
- Sęki zdrowe, zrośniete okągłe i owalne, zrośniete podłużne i skrzydlate (liczone parami), częściowo zrośnięte, nadpsute wszystkich kształtów, sęki zepsute, tabaczne, wypadające wszystkich kształtów. Dopuszczalne nie powodujące złamania deski/bala.
PĘKNIĘCIA
- Pęknięcia powierzchniowe, nieprzechodzące na czoła i boki: dopuszczalne, nie naruszające spoistości deski/bala.
- Pęknięcia czołowe, nieprzechodzące, jedno- i dwustronne, przechodzące i łukowe: dopuszczalne, nie naruszające spoistości deski/bala.
SINIZNA
- Sinizna dopuszczalna.
- Brunatnica i podobne zmiany barwy. Dopuszczalne.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
TARCICA NIEOBRZYNANA

1 kl. / A
SĘKI
- Sęki zdrowe zrośnięte okrągłe owalne i podłużne: 1/3 długości deski/bala powinna być wolna od sęków; na pozostałej części dopuszczalne sęki o średnicy 1/1 grubości występujące nielicznie. Nie bierze się pod uwagę sęków zrośniętych z otaczającą tkanką drzewną o średnicy do 10mm, lecz nie większej niż grubości deski/bala .
- Sęki zdrowe, zrośnięte, skrzydlate (liczone parami) są dopuszczone obejmujące pas nie większy niż 1/4 szerokości deski/bala. Nieprzechodzące, występujące sporadycznie.
- Sęki nadpsute, zepsute częściowo zrośnięte i wypadające okrągłe owalne i podłużne dopuszczone są o średnicy do ½ grubości deski/bala w liczbie 1 do 2 sęków występujących na ostatnim metrze w 20% sztuk w partii. Z zastrzeżeniem cechy zepsucia lub obluźnienia sęka tylko na jednej stronie deski/bala. Nie bierze się pod uwagę sęków o średnicy do 3 mm występujących pojedynczo.
PĘKNIĘCIA
- Pęknięcia nieprzechodzące na plaszczyznach - proste dopuszczalne w pasie środkowym zajmującym 1/2 szerokości sztuki o łącznej długości nie większej niż 1/4 długości sztuki i głębokości nie większej niż 1/4 grubości deski/bala. Nie bierze się pod uwagę pęknięć o głębokości do 1mm w deskach i do 2mm w balach.
- Pęknięcia nieprzechodzące na płaszczyznach skośne. Niedopuszczalne.
- Pęknięcia czołowe jednostronne dopuszczalne o łacznej długości do 1/5 długości sztuki i głebokości do 1/5 grubości deski/bala.
- Pęknięcia czołowe dwustronne dopuszczalne w pasie środkowym zajmującym do 1/2 szerokości sztuki o łacznej długości nie większej niż szerokość deski/bali.
- Pęknięcia okrężne i łukowe. Niedopuszczalne.
SINIZNA
- Sinizna. Niedopuszczalne.
ZASZARZENIE
- Zaszarzenie. Dopuszczalne zanikające przy struganiu.
BRUNATNICA
- Brunatnica i podobne zmiany barwy. Niedopuszczalna.
ZGNILIZNA
- Zgnilizna twarda. Niedopuszczalna.
- Zgnilizna miękka. Niedopuszczalna.
SKRĘT WŁÓKIEN
- Skręt włókien dopuszczalny przy odchyleniu włókien od kierunku osiowego do 20 mmna 1m.
RDZEŃ
- Rdzeń dopuszczalny zdrowy nie odbiegający od środka szerokości deski/bala.
PĘCHERZE
- Pęcherze żywiczne niedopuszczalne. Nie bierze się pod uwagę pęcherzy żywicznych i zakorków o długości do 30mm i o szerokości 2mm.
CHODNIKI OWADZIE
- Chodniki owadzie małe. Niedopuszczalne.
- Chodniki owadzie duże. Niedopuszczalne.
mix A i B / 2 kl.
SĘKI
- Sęki zdrowe zrośnięte okrągłe owalne i podłużne: dopuszczalne do 2 sęków na 1m. o średnicy nie większej niż 1/1 grubości deski/bala.
- Sęki zdrowe, zrośnięte, skrzydlate (liczone parami) są dopuszczone obejmujące pas nie większy niż 1/4 szerokości deski/bala w ilości 2 sęków występujących na 2/3 długości.
- Sęki nadpsute, zepsute częściowo zrośnięte i wypadające okrągłe owalne i podłużne dopuszczone są o średnicy do 1/2 grubości deski/bala w liczbie 1 sęka na 1 m występujące na 1/2 długości deski/bala. Z zastrzeżeniem cechy zepsucia lub obluźnienia sęka tylko na jednej stronie deski/bala. Nie bierze się pod uwagę sęków o średnicy do 3 mm występujących pojedynczo.
PĘKNIĘCIA
- Pęknięcia nieprzechodzące na plaszczyznach - proste dopuszczalne w pasie środkowym zajmującym 1/2 szerokości sztuki o łącznej długości nie większej niż 1/2 długości sztuki i głębokości nie większej niż 1/4 grubości deski/bala. Nie bierze się pod uwagę pęknięć o głębokości do 1mm w deskach i do 2mm w balach.
- Pęknięcia nieprzechodzące na płaszczyznach - skośne dopuszczalne o wymiarach i położeniu jak proste, jeżeli nie obejmują więcej niż 1/4 szerokości sztuki.
- Pęknięcia czołowe jednostronne dopuszczalne o łacznej długości do 1/4 długości sztuki i głebokości do 1/4 grubości deski/bala.
- Pęknięcia czołowe dwustronne dopuszczalne o łącznej długości do 2 szerokości deski/bali.
- Pęknięcia okrężne i łukowe dopuszczalne o łacznej długości do 1 szerokości deski/bali.
SINIZNA
- Dopuszczalna zanikająca przy struganiu; głębsza - w postaci pojedynczych plam.
ZASZARZENIE
- Dopuszczalne zanikające przy struganiu.
BRUNATNICA
- Dopuszczalna w postaci plam.
ZGNILIZNA
- Zgnilizna twarda dopuszczalna nieprzechodząca w postaci smug do 1/10 szerokości do 1/3 długości deski/bala występujaca sporadycznie.
- Niedopuszczalna.
SKRĘT WŁÓKIEN
- Skręt włókien dopuszczalny przy odchyleniu włókien od kierunku osiowego do 50 mm na 1m.
RDZEŃ
- Dopuszczalny zdrowy.
PĘCHERZE
- Pęcherze żywiczne dopuszczalne - jedna wada na sztuce na odczubowych 2/3 długości sztuki o długości do 100 mm i o szerokości do 10 mm. Nie bierze się pod uwagę pęcherzy żywicznych i zakorków o długości do 30mm i o szerokości 2mm.
CHODNIKI OWADZIE
- Chodniki owadzie małe. Niedopuszczalne.
- Chodniki owadzie duże. Niedopuszczalne.
C / 3 kl.
SĘKI
- Sęki zdrowe zrośnięte okrągłe owalne i podłużne: dopuszczalne sęki o średnicy nie większej niż podwójna grubość deski/bala.
- Sęki zdrowe, zrośnięte, skrzydlate (liczone parami) dopuszczalne obejmujące pas nie większy niż 1/2 szerokości deski/bala w liczbie do 4 sęków na 1 m.
- Sęki nadpsute, zepsute częściowo zrośnięte i wypadające okrągłe owalne i podłużne dopuszczalne o średnicy do 1/1 grubości sztuki, w liczbie 1 sęka na 1 m występujące na 1/1 długości deski/bala. Nie bierze się pod uwagę sęków o średnicy do 3 mm występujących pojedynczo.
PĘKNIĘCIA
- Pęknięcia nieprzechodzące na plaszczyznach - proste dopuszczalne w pasie środkowym zajmującym 1/2 szerokości sztuki o łącznej długości nie większej niż 1/1 długości deski/bala. Nie bierze się pod uwagę pęknięć o głębokości do 1mm w deskach i do 2mm w balach.
- Pęknięcia nieprzechodzące na płaszczyznach - skośne dopuszczalne o wymiarach i położeniu jak proste, jeżeli nie obejmują więcej niż 1/2 szerokości sztuki.
- Pęknięcia czołowe jednostronne dopuszczalne o łacznej długości do 1/2 długości sztuki i głebokości do 1/2 grubości deski/bala.
- Pęknięcia czołowe dwustronne dopuszczalne o łącznej długości do 1/4 długości deski/bali.
- Pęknięcia okrężne i łukowe dopuszczalne o łacznej długości do 2 szerokości deski/bali.
SINIZNA
- Dopuszczalna.
ZASZARZENIE
- Dopuszczalne.
BRUNATNICA
- Dopuszczalna.
ZGNILIZNA
- Zgnilizna twarda dopuszczalna nieprzechodząca do 1/3 szerokości na 1/1 długości lub przechodząca do 1/5 szerokości na 1/3 długości deski/bala.
- Zgnilizna miękka dopuszczalna nieprzechodząca w postaci smugi do 1/10 szerokości i do 1/2 długości deski/bala, występująca nielicznie.
SKRĘT WŁÓKIEN
- Skręt włókien dopuszczalny przy odchyleniu włókien od kierunku osiowego do 100 mm na 1m.
RDZEŃ
- Dopuszczalny zdrowy.
PĘCHERZE
- Dopuszczalne. Nie bierze się pod uwagę pęcherzy żywicznych i zakorków o długości do 30mm i o szerokości 2mm.
CHODNIKI OWADZIE
- Dopuszczalne występujące sporadycznie tuż przy krawędziach.
D / 4 kl.
SĘKI
- Sęki zdrowe zrośnięte okrągłe owalne i podłużne: dopuszczalne sęki o średnicy nie większej niż podwójna grubość deski/bala. Sęki większe dopuszczalne w liczbie 2 sęków na 1m.
- Sęki zdrowe, zrośnięte, skrzydlate (liczone parami) dopuszczalne obejmujące pas nie większy niż 2/3 szerokości deski/bala w liczbie do 4 sęków na 1 m.
- Sęki nadpsute, zepsute częściowo zrośnięte i wypadające okrągłe owalne i podłużne dopuszczalne o średnicy do 1/1 grubości deski/bala, w liczbie do 3 sęków na 1 m występujące na 1/1 długości deski/bala. Nie bierze się pod uwagę sęków o średnicy do 3 mm występujących pojedynczo.
PĘKNIĘCIA
- Pęknięcia nieprzechodzące na plaszczyznach - proste dopuszczalne w pasie środkowym zajmującym 1/2 szerokości sztuki o łącznej długości nie większej niż 1/1 długości deski/bala. Nie bierze się pod uwagę pęknięć o głębokości do 1mm w deskach i do 2mm w balach.
- Pęknięcia nieprzechodzące na płaszczyznach - skośne dopuszczalne o wymiarach i położeniu jak proste, jeżeli nie obejmują więcej niż 1/2 szerokości sztuki.
- Pęknięcia czołowe dwustronne dopuszczalne o łącznej długości do 1/2 długości deski/bali.
- Pęknięcia okrężne i łukowe dopuszczalne o łacznej długości do 1/4 długości deski/bali.
SINIZNA
- Dopuszczalna.
ZASZARZENIE
- Dopuszczalne.
BRUNATNICA
- Dopuszczalna.
ZGNILIZNA
Zgnilizna twarda dopuszczalna.
Zgnilizna miękka dopuszczalna w postaci pasm o łącznej szerokości do 1/5 szerokości deski/bala na 1/1 długości deski/bala.
SKRĘT WŁÓKIEN
- Dopuszczalny.
RDZEŃ
Dopuszczalny.
PĘCHERZE
- Dopuszczalne. Nie bierze się pod uwagę pęcherzy żywicznych i zakorków o długości do 30mm i o szerokości 2mm.
CHODNIKI OWADZIE
- Dopuszczalne występujące sporadycznie.
* Powyższe opracowanie ma charakter poglądowy. Jest zbiorem wytycznych: PN-82/D-94021, EN14081, PN-75/D-96000. Jest dokumentem wewnętrznym sporządzonym na potrzeby Spółki MANN.